Μετά το 2005, ύστερα από προσπάθειες μιας εικασαετίας της ΠΟΜΙΔΑ, ο νόμος 3345/2005 ρητά προβλέπει απαλλαγή των ακινήτων από τα δημοτικά τέλη «για όσο χρόνο παραμένουν κλειστά», χωρίς να προβλέπει συγκεκριμένη προθεσμία για την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης προς τον οικείο Δήμο.

Πολλοί Δήμoι όμως, βασισμένοι σε μια μετέωρη εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών απαιτούσαν την ταυτόχρονη με τη διακοπή ηλεκτροδότησης υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης στις υπηρεσίες τους για να απαλλάξουν τον δημότη από τα δημοτικά τέλη καθαριότητος και φωτισμού.

 

Αυτό ήταν μια κατάφωρη αυθαιρεσία των Δήμων αυτών σε βάρος των πολιτών. Ο νόμος δεν είχε τέτοια προϋπόθεση γιατί ο νομοθέτης θέλησε να εξυπηρετήσει τους πολίτες και όχι να τους επιβαρύνει να πληρώνουν για κλειστά και συχνά πλήρως απαξιωμένα ακίνητα.

 

Η μη χρήση του ακινήτου μπορεί να αποδειχτεί συνδυαστικά, από τη βεβαίωση διακοπής ηλεκτροδότησης και τη δήλωση του κενού ακινήτου στη φορολογική δήλωση (έντυπο Ε2).

 

Όπως έχει επισημάνει ο Συνήγορος του Πολίτη, ήδη από το 2014 και όπως δέχτηκε σε πρόσφατη απόφασή του και το Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά, η μη χρήση του ακινήτου τεκμαίρεται από την ημερομηνία διακοπής της ηλεκτροδότησης, ανεξάρτητα από το χρόνο υποβολής από τον ιδιοκτήτη του αιτήματος απαλλαγής του από τα τέλη στον αρμόδιο Δήμο.

 

Με την ευκαιρία της ψήφισης του νέου νόμου 4555/2018 για τους Δήμους, θα εξετάσομε παρακάτω όλα τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα για τα δημοτικά τέλη στα κενά ακίνητα και που παραμένουν ακόμα άλυτα:  

 

Πότε απαλλάσσονται  πλήρως τα δημοτικά τέλη καθαριότητος και φωτισμού

Οι ιδιοκτήτες ακινήτων απαλλάσσονται πλέον πλήρως από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας-φωτισμού, όταν το ακίνητό τους δεν ρευματοδοτείται και δεν χρησιμοποιείται (είναι κενό), εφόσον μετά τη διακοπή της ηλεκτροδότησης καταθέσουν στον οικείο Δήμο αίτηση απαλλαγής τους από την χρέωση δημοτικών τελών, στην οποία να επισυνάπτουν τα εξής δύο δικαιολογητικά:

1. Βεβαίωση της ΔΕΗ περί διακοπής της ηλεκτροδότησης του ακινήτου, και

2. Υπεύθυνη δήλωσή τους προς το Δήμο ότι το ακίνητο δεν ηλεκτροδοτείται και δεν χρησιμοποιείται καθ΄οποιονδήποτε τρόπο.

Η παραπάνω δήλωση πρέπει να υποβληθεί, σύμφωνα με την διαδικασία που έχουν ορίσει οι Δήμοι, αμέσως μετά τον χρόνο διακοπής της ηλεκτροδότησης. 

 

Γιατί πληρώνουμε στους Δήμους τα Δημοτικά Τέλη καθαριότητος και φωτισμού

«Το ενιαίο ανταποδοτικό τέλος καθαριότητας, φωτισμού επιβάλλεται σε κάθε ακίνητο που βρίσκεται εντός της διοικητικής περιφέρειας των δήμων και προορίζεται αποκλειστικά για την κάλυψη των πάσης φύσης δαπανών που αφορούν την παροχή των υπηρεσιών της αποκομιδής και διαχείρισης των απορριμμάτων, του ηλεκτροφωτισμού των οδών, των πλατειών και του συνόλου των κοινόχρηστων χώρων, καθώς και κάθε άλλης παγίως παρεχόμενης υπηρεσίας από τους δήμους που σχετίζεται ή είναι συναφής με αυτές. Απαγορεύεται η με οποιονδήποτε χρήση ή δέσμευση των πόρων που προέρχονται από την είσπραξη του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού για την κάλυψη οποιονδήποτε άλλων δαπανών και υποχρεώσεων» (Ν.25/1975 άρθρο 1 παρ. 1)

 

Πως υπολογίζεται το τέλος καθαριότητας και φωτισμού

Το ενιαίο ανταποδοτικό τέλος καθαριότητας-αποκομιδής απορριμμάτων και φωτισμού (δημοτικά τέλη) υπολογίζεται επί της επιφάνειας του εκάστοτε ακινήτου και προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των τετραγωνικών μέτρων  επί τον συντελεστή του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους, ο οποίος ορίζεται, ανά κατηγορία χρήσεως των ακινήτων, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

 

Η ΔΕΗ εισπράττει το τέλος καθαριότητας και φωτισμού για λογαριασμό του ΔΗΜΟΥ

Το τέλος αυτό χρεώνεται στον δημότη μέσω της ΔΕΗ. Εάν δεν καταβληθούν μπορεί να κοπεί το ρεύμα 

 

Πως αποδεικνύεται στον Δήμο η διακοπή του ρεύματος στην ΔΕΗ 

«Οι διαχειριστές του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας υποχρεούνται να διαβιβάζουν αμελλητί τα ….. στοιχεία τιμολόγησης και εν γένει τα δεδομένα των υπόχρεων που τηρούνται για τη συνείσπραξη των ποσών της περίπτωσης β` προς τους οικείους δήμους.». (Ν.3979/2011 άρθρο 43 παρ. 1γ΄)

Σ.Σ.: Επομένως οι ΟΤΑ γνωρίζουν, ή θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι έχει διακοπεί η παροχή ρεύματος, και συνεπώς η χρήση κάθε ακινήτου που διαθέτει παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, και ως εκ τούτου δεν θα έπρεπε ο πολίτης να έχει την υποχρέωση να προσέρχεται στον Οικείο Δήμο για να προβαίνει στη σχετική δήλωση για την διακοπή του ρεύματος.

Στην πράξη όμως η διακοπή του ρεύματος γίνεται δεκτή στον Δήμο μόνο με την προσκόμιση του εγγράφου της ΔΕΗ από τον ίδιο τον πολίτη-ιδιοκτήτη του ακινήτου. Το έγγραφο αυτό πρέπει να κατατίθεται στον Δήμο αμέσως μετά την διακοπή του ρεύματος, προκειμένου να μην χρεώνεται με τα δημοτικά τέλη καθαριότητος και φωτισμού.  

 

Γιατί χρεώνονται σήμερα οι πολίτες-ιδιοκτήτες ακινήτων με Δημοτικά Τέλη όταν το ακίνητό τους είναι κενό και δεν καταναλώνουν ρεύμα. 

Οι σχετικές διατάξεις είναι πολύπλοκες και γραφειοκρατικές. Υποχρεώνουν τον πολίτη να περιφέρεται από Υπηρεσία σε Υπηρεσία και να στέκεται στις ουρές για να δώσει στον Δήμο μια πληροφορία που …ο Δήμος την έχει ήδη αφού παίρνει κάθε περίοδο αναλυτικά στοιχεία για τα δημοτικά τέλη από την ΔΕΗ κατά πελάτη.

 

Για την διακοπή του ρεύματος υπάρχουν τριών κατηγοριών δημότες-ιδιοκτήτες ακινήτων:

 

Α. Εκείνοι που δεν γνωρίζουν την διαδικασία και δεν πάνε στην ΔΕΗ για να κάνουν διακοπή του ρεύματος. Νομίζουν ότι αφού δεν καταναλώνουν ρεύμα, δεν έχουν και υποχρέωση να προβούν σε κάποια ενέργεια. Ο λογαριασμός της ΔΕΗ ή άλλου παρόχου, λένε, δείχνει μηδενική ανάλωση σε κιλοβατώρες. Νομίζουν ότι αυτό τα αποδεικνύει όλα.  

Στην περίπτωση αυτή τα δημοτικά τέλη εξακολουθούν να χρεώνονται επειδή οι παραπάνω ιδιοκτήτες δεν πήγαν στην ΔΕΗ για να κάνουν διακοπή, και στην συνέχεια να υποβάλλουν στον Δήμο με αίτηση το χαρτί της διακοπής του ρεύματος, για να σταματήσει να τους χρεώνει με δημοτικά τέλη.

  

Β. Εκείνοι που πάνε στην ΔΕΗ για να κάνουν διακοπή του ρεύματος αλλά δεν πάνε στον Δήμο να ενημερώσουν για την διακοπή του ρεύματος  που έγινε στην ΔΕΗ. Στην περίπτωση αυτή τα δημοτικά τέλη εξακολουθούν να χρεώνονται στους λογαριασμούς της ΔΕΗ επειδή οι παραπάνω ιδιοκτήτες έχουν κάνει διακοπή στην ΔΕΗ αλλά δεν πήγαν και στον Δήμο για να υποβάλλουν με αίτηση το χαρτί της διακοπής του ρεύματος, για να σταματήσει να τους χρεώνει με δημοτικά τέλη.  (Ν.4304/2014 άρθρο 32)

 

Γ. Εκείνοι που πάνε στη ΔΕΗ για να γίνει διακοπή του ρεύματος και στη συνέχεια καταθέτουν αμέσως και τη σχετική δήλωση στον οικείο Δήμο ότι το ακίνητό τους δεν χρησιμοποιείται ούτε ηλεκτροδοτείται. Είναι οι μόνοι οι οποίοι θα απαλλάσσονται από την καταβολή των δημοτικών τελών από εδώ και στο εξής!

 

Η αναδρομική χρέωση 20ετίας των πολιτών για τα δημοτικά τέλη για τα κενά ακίνητα από τους Δήμους. 

 

ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ 5ΕΤΙΑΣ: Εάν κάποιος προσέλθει στον Δήμο καθυστερημένα για να δηλώσει διακοπή με προγενέστερη ημερομηνία, ή για να διορθώσει ανακρίβειες ή ελλείψεις στα στοιχεία που έχει ο Δήμος για το ακίνητό του, εάν αυτό γίνει μέχρι 31-12-2014, τότε ο Δήμος καταλόγιζε τα δημοτικά τέλη αναδρομικά μέχρι 5 χρόνια προς τα πίσω, δηλαδή μέχρι το 2009.

ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ 20ΕΤΙΑΣ: «Χρηματικές αξιώσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που αφορούν σε απόδοση φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών και προκύπτουν εξαιτίας μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων ή λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών, βεβαιώνονται σε βάρος των υπόχρεων εντός εικοσαετίας από τη λήξη του οικονομικού έτους που δημιουργήθηκε η σχετική υποχρέωση προς καταβολή τους. Τυχόν πρόστιμα που επιβάλλονται για τις ανωτέρω περιπτώσεις, υπολογίζονται επί των οφειλών που ανάγονται στα πέντε (5) προηγούμενα της βεβαίωσης έτη.» (Ν.4304/2014 άρθρα 32 και 33)

Αυτό σημαίνει ότι οι καταλογιζόμενες οφειλές δημοτικών τελών από την 1/1/2015 και μετά αυξάνονται κατά ένα χρόνο, δηλαδή:

 

κ.ο.κ. μέχρι την συμπλήρωση της 20ετίας 

 

Οι λύσεις που δόθηκαν με τον νέο νόμο 4555/2018

 

Στις  12 Ιουλίου 2018 ψηφίστηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση (Κλεισθένης ΙΙ). Όπως τονίζεται από την ΠΟΜΙΔΑ, με το άρθρο 222 του Ν.4555/2018, το Υπουργείο Εσωτερικών δίνει “μισή” λύση στο πρόβλημα των δημοτικών τελών κενών και μη ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων. Συγκεκριμένα η διάταξη λύνει εν μέρει το πρόβλημα για τους ιδιοκτήτες που δεν γνώριζαν ότι για να απαλλαγούν από την καταβολή δημοτικών τελών για κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητά τους έπρεπε εκτός από τη βεβαίωση του ΔΕΔΔΗΕ, να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση στον οικείο Δήμο, όπως είχε ζητήσει η ΠΟΜΙΔΑ κατά την πρόσφατη συνάντηση με τον υπουργό Εσωτερικών κ. Πάνο Σκουρλέτη. Προβλέπει μάλιστα εξάμηνη προθεσμία προκειμένου οι ιδιοκτήτες να υποβάλουν τις υπεύθυνες αυτές δηλώσεις.

 

Αναλυτικότερα οι λύσεις που δόθηκαν με το νέο νόμο:

 

a.Η ΕΞΑΜΗΝΗ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΓΙΑ ΠΑΛΑΙΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ. ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΕΛΩΝ:

Οφειλές από τέλη καθαριότητας και φωτισμού, που αντιστοιχούν σε χρονικό διάστημα μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, κατά το οποίο είχε διακοπεί η ηλεκτροδότηση ενός ακινήτου, σύμφωνα με βεβαίωση του αρμόδιου διαχειριστή δικτύου και αυτό δεν χρησιμοποιούταν, σύμφωνα με υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη ή του νόμιμου εκπροσώπου του, διαγράφονται ή παραλείπεται η βεβαίωσή τους. Εφόσον η ανωτέρω υπεύθυνη δήλωση δεν έχει υποβληθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, υποβάλλεται μέσα σε έξι (6) μηνών από αυτήν. Ποσά που έχουν καταβληθεί δεν αναζητούνται." (Άρθρο 222 παρ.2 του Ν. 4555/2018)

 

b.Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ  ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΕΛΩΝ ΕΙΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ:

Με τον νέο νόμο δίνεται η δυνατότητα έως και διπλασιασμού των δημοτικών τελών. Παρέχεται δηλαδή η δυνατότητα στους Δήμους να επιβάλουν μεγάλες αυξήσεις στα δημοτικά τέλη, ιδίως των επαγγελματικών ακινήτων (εάν δεν δηλώνεται αμέσως η διακοπή του ρεύματος στον Δήμο), καθώς προβλέπεται ότι ο εκάστοτε ανώτατος σε ύψος γενικός ή ειδικός συντελεστής στον οποίο πάντοτε υπάγονται τα δημοτικά τέλη, μπορεί να οριστεί έως και στο δεκαπλάσιο του γενικού συντελεστή της κατοικίας, ενώ με την ισχύουσα νομοθεσία μέχρι σήμερα (παρ.4 του άρθρου 7 του Ν.2307/1995, Α' 113) ρητά απαγορεύεται να υπερβούν το πενταπλάσιο! (Άρθρο 182 του Ν.4555/2018)

Επίσης στο άρθρο 185 του ίδιου νόμου προβλέπεται η καθιέρωση τριών κλιμακίων του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού, εκτός από την δυνατότητα καθορισμού τέλους για επαγγελματική χρήση έως 10 φορές υψηλότερου από το τέλος οικιακής χρήσης!

 

c.ΤΑ NEA ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ: Επίσης με τον νέο Νόμο 4555/2018 οριοθετούνται τα χρονικά όρια επιβολής της δήλωσης περί μη χρήσης ακινήτου προς καταβολή δημοτικών τελών καθαριότητας και φωτισμού και προβλέπεται ότι εφεξής για την απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής των εν λόγω τελών απαιτείται μόνο η υποβολή υπεύθυνης δήλωσης περί της διακοπής ηλεκτροδότησης και της μη χρήσης του ακινήτου προς τον αρμόδιο Δήμο, ο οποίος και φέρει την ευθύνη ελέγχου της ακρίβειας του περιεχομένου της εν λόγω δήλωσης. (άρθρο 222)

 

d.ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ  ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΑΛΥΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΤΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ -ΜΗ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΑΠΑΛΛΑΓΗ: Ενώ λοιπόν το πρόβλημα λύνεται για το παρελθόν, για όσους βεβαίως πληροφορηθούν περί της παραπάνω εξάμηνης προθεσμίας, Ο νέος νόμος καθιστά το ίδιο πρόβλημα άλυτο για το μέλλον, αφήνοντας εντελώς ακάλυπτο τον απλό και απληροφόρητο πολίτη, καθώς προβλέπει ότι όσο αυτός δεν υποβάλλει την υπεύθυνη δήλωση στο Δήμο, θα οφείλει δημοτικά τέλη καθαριότητας και φωτισμού για κάθε κενό και μη χρησιμοποιούμενο ακίνητό του!!! (Η απαλλαγή δηλαδή αυτή δεν θα δίδεται αναδρομικά)

 

Αντίθετος είναι ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ:

 

Η ρύθμιση έρχεται σε αντίθεση όχι μόνο με την κοινή λογική, όπως αναφέρει η ΠΟΜΙΔΑ, αλλά και με την πρόσφατη γνωμοδότηση του Συνήγορου του Πολίτη  (23504/2017) για το θέμα, με την οποία ζήτησε να ισχύει η απαλλαγή των κενών και μη ρευματοδοτούμενων ακινήτων από τα δημοτικά τέλη, ανεξάρτητα από το χρόνο δήλωσής τους ως κενών στη Δημοτική Αρχή.

Επίσης στο άρθρο 185 του νέου νόμου 4555/2018 προβλέπεται η καθιέρωση τριών κλιμακίων συντελεστών του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού, αλλά και η δυνατότητα καθορισμού τέλους για επαγγελματική χρήση έως 10 φορές υψηλότερου από το τέλος οικιακής χρήσης!

 

Οι συντελεστές του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους, που καθορίζονται με την απόφαση της παραγράφου 1 διακρίνονται σε γενικούς και ειδικούς συντελεστές.

 

Οι τρεις γενικοί συντελεστές είναι ανεξάρτητοι μεταξύ τους και διαφοροποιούνται ανάλογα με τη χρήση κάθε ακινήτου ως εξής:

Πέραν των ανωτέρω γενικών συντελεστών, το δημοτικό συμβούλιο δύναται να ορίσει ειδικούς συντελεστές, ως διαβαθμίσεις των γενικών συντελεστών, για συγκεκριμένες κατηγορίες ακινήτων, υπό την προϋπόθεση, ότι αυτό αιτιολογείται ειδικώς λόγω της επιφάνειας, της χρήσης τους ή της γεωγραφικής ζώνης στην οποία βρίσκονται ή άλλων ιδιαίτερων αντικειμενικών χαρακτηριστικών τους. (Άρθρο 185 του Ν.4555/2018).